بارنامه یک سند حقوقی و الزامی جهت جابجایی محموله های بار است که به عنوان قرارداد بین صاحب بار، شرکت حمل و نقل و حامل وسیله نقلیه عمل می کند. این سند اطلاعات مربوط به بارگیری محموله را برای حامل بار و شرکت حمل و نقل مشخص می کند و به آن ها این امکان را می دهد که بار را از انبار تحویل و به مقصد مورد نظر حمل کنند. بارنامه نه تنها به عنوان مدرکی جهت تایید محموله عمل می کند، بلکه در صورت وقوع حوادث یا مشکلاتی در حین حمل، می توان از آن جهت ادعای خسارت از بیمه استفاده کرد.
بارنامه ها بسته به نوع حمل و نقل و کالا، انواع مختلفی نظیر بارنامه دریایی، هوایی، راه آهن و حمل با کامیون دارند. هر یک از این بارنامه ها اطلاعات خاصی همانند وزن، ابعاد، تعداد و نوع کالا، اطلاعات فرستنده و گیرنده را ثبت می کنند و بر اساس قوانین و ضوابط خاص خود عمل می نمایند. بارنامه ها به افزایش امنیت محموله و کاهش هزینه های نهایی حمل کمک می کنند و به صاحبان کالا این امکان را می دهند که در صورت بروز مشکل، حقوق خود را از طریق مراجع قانونی پیگیری نمایند. در ادامه این مطلب قصد داریم با مفهوم بارنامه و مزیت های آن آشنا شویم؛ با مجله اتوبار نور همراه باشید.
اهمیت استفاده از بارنامه در حمل و نقل
استفاده از بارنامه به دلیل جنبه های قانونی خود از اهمیت بالایی برخوردار است. بارنامه به عنوان سندی رسمی، مشخصات کامل بار، اطلاعات مربوط به فرستنده و گیرنده، مسیر حمل، وزن و نوع کالا را ثبت می کند. این امر اطمینان می دهد که تمام جزئیات محموله به طور دقیق مستند سازی شده و در دسترس است. علاوه بر این، بارنامه به عنوان قراردادی میان فرستنده و شرکت حمل و نقل عمل می کند، این اطمینان را به هر دو طرف می دهد که توافقات مورد نیاز در رابطه با حمل و نقل کالا بطور کامل درک و اجرا شده است.
در صورت بروز مشکلات یا اختلافات در حین حمل، بارنامه به عنوان مدرکی جهت حل اختلاف عمل می کند. به این ترتیب، هر دو طرف می توانند به اطلاعات ثبتی در بارنامه استناد کنند تا حقوق خود را اثبات نمایند. این سند همچنین از نظر بیمه ای حیاتی است. زیرا در صورت بروز خسارت یا مفقودی کالا، بارنامه می تواند در ادعای بیمه ای مورد استفاده قرار بگیرد. بنابراین، بارنامه نقش کلیدی در افزایش شفافیت، امنیت و کارایی در فرآیند حمل و نقل کالا ایفا می کند.
انواع بارنامه
بارنامه ها به عنوان نوعی سند حیاتی در فرآیند حمل و نقل کالاها به شمار می روند و انواع مختلفی دارند که با توجه به نوع حمل و نقل کالا تعیین می شوند. این اسناد جهت کاهش مشکلات و اختلالات در حمل و نقل کالاها طراحی و حقوق و تعهدات طرفین را حفظ می کنند. بطور کلی انواع بارنامه شامل موارد زیر می شوند:
- بارنامه دریایی: مخصوص حمل و نقل کالاها در دریا و اقیانوس است و مشخصات کامل حمل و نقل نظیر مبدا، مقصد و نام کشتی را در بر می گیرد.
- بارنامه هوایی: جهت حمل و نقل کالاها از طریق هواپیما استفاده می شود و توسط شرکت های حمل و نقل هوایی صادر می گردد.
- بارنامه زمینی: مورد استفاده برای حمل و نقل کالاها به وسیله کامیون، شامل جزئیات حمل و نقل و مسئولیت های مرتبط می باشد.
- بارنامه چند حالته: جهت حمل و نقل کالاها از طریق ترکیبی از چندین وسیله نقلیه مانند کامیون، کشتی و هواپیما مورد استفاده قرار می گیرد.
هر بارنامه مسئولیت و تعهدات مهمی را شامل می شود که طرفین حمل و نقل باید آن ها را رعایت کنند. این مورد شامل کل مسیر حمل و نقل، توضیحات کالا، مسئولیت ها در مراحل مختلف حمل و نقل و تاریخ تحویل می شود. بارنامه ها تحت تاثیر قوانین مختلف در سراسر جهان قرار دارند و باید از سوی حامل کالا صادر و به فرستنده تحویل داده شوند.
مقررات و کنوانسیون های ناظر بر حمل و نقل جاده ای
همانطور که می دانیم در صورتی که کالا از طریق جاده حمل گردد ممکن است از یک یا چند کشور بین راه عبور نماید. تا به کشور مقصد وارد و در گمرک مقصد، کالا را تخلیه نماید. کشورهای بین راه جهت اطمینان از این که کامیون حامل کالا مقداری از کالا را داخل کشور آن ها تخلیه نمی کند. و یا دارای کالای ممنوعه نمی باشد، اقدام به بازرسی کامیون های ورودی می کند. و پس از کنترل مدارک مربوطه و ذکر مقدار کالا، به کامیون مربوطه اجاز ترانزیت از خاک کشور خود را می دهند .
این شیوه عمل باعث تاخیر در ارسال کالا به مقصد نهایی و معطلی بیش از اندازه در گمرک ورودی و خروجی کشورها می شود. به منظور این کاستی در سال 1959 مقرراتی جهت ایجاد تسهیلات در رابطه با تشریفات گمرکی کامیون های حامل کالا که در جاده های بین المللی تردد و از گمرک مرزی کشورهای بین راه عبور می کردند، به وجود آمد. بر طبق مفاد این مقررات، موسسات حمل و نقل بین المللی با خرید دفترچه کارنه تیر برای هر سفر، پرداخت حقوق و عوارض گمرکی محموله کامیون را تضمین می کنند. این ضمانت توسط شرکت های حمل و نقل بین المللی به اتاق بازرگانی مبدا سپرده می شود. و در مقابل، اتاق بازرگانی محل با در اختیار قرار گذاردن دفترچه کارنه تیر ضامن عبور ترانزیت کامیون مربوطه تا گمرک نهائی می گردد. (منبع)
